مرسوم است که در موقعیتهای خاص مردم دست به دعا برمی دارند . دعا چیست ؟ دعا در ذهن ما خواستن است و خواهش کردن . در دعا آدمها بهترین چیزهایی را که می خواهند درخواست می کنند . درخواست از کسی که فکر می کنند میتواند آن خواست را برآورده کند . دعا هایی را که مردم معمولا می خوانند توسط دیگران تهیه شده ؛ یعنی کسانی فکر کرده اند و تصمیم گرفته اند چه چیزهایی برای همه خوبست و همانها را توی زبان مردم گذاشته اند .
معمولا مردم از خدا می خواهند . خدایی که عقیده دارند قادر است . خدا در بین مردم تعاریف مختلف دارد . شاید بهتر است بگویم راه رسیدن به خدا و خواستن از او تعاریف مختلف دارد . برای همین است که دینها و آیین های مختلف رسمیت خود را حفظ کرده اند.
این دیگر بستگی به علم مردم دارد که چگونه دنبال بهترین چیزها بگردند . البته هرکس خودش به فعالیتی مشغول است ولی چون با فعالیتهای معمول خود هرآنچه می خواهد را ندارد ، آنرا درخواست می کند . شاید بتوان گفت که آنان که از حد اقل علم برخوردارند به آنچه که دارند و میتوانند بدست بیاورند قانع هستند و با همان زندگی می کنند . نماد اولیه این نوع زندگی را در حیوانات غیر از انسان می بینیم . هر چه علم بیشتر باشد یعنی هرچه بیشتر آدم از این دنیا بداند ، خواستش هم بیشتر می شود . اینکه چگونه به خواستهای خود برسد هم بستگی به میزان علم هر فرد دارد . بعضی ها فقط آنقدر علم دارند که به فکرشان میرسد درخواست کنند . و چون فکر می کنند که کسی هست که میتواند هرچه بخواهند به آنان بدهد ، این در خواست را از او می کنند . و او همان است که خدایش می دانند . آنان که علم بیشتر دارند میتوانند از خودشان بپرسند که اگر خدا میخواست و بخواهد که چیزی را به آنان بدهد چرا از اول نداد ؟! پس با خود می گویند باید کاری دیگر کرد . بعضی ها به خود می گویند اگر چه خدا میتواند و می خواهد که چیزهای خوب را بدهد ولی انسان باید از او بخواهد . در مورد اینکه چگونه بخواهد هم نظرات مختلف است . بعضی می گویند انسان باید مخلصانه از خدا بخواهد و مثلا التماس کند . بعضی ها التماس کردن را کسر شان انسانیت می دانند هر چه هم خدا را بزرگ بپندارند . و اصلا نمیخواهند خدایی داشته باشند که مجبور باشند از او التماس کنند و حاضرند اصلا نباشند تا التماس کنند و بقول معروف عطایش را به لقایش می بخشند . یا مثل آن حیوان غیر از انسان میشوند که با توجه به علمی که پیدا کرده اند ممکن است به هر کاری دست بزنند و یا سعی می کنند از آن علم و توانایی خودشان درست استفاده کنند . سوال اینست که چطور استفاده کنند . بستگی به میزان علمی که از دنیا دارند رابطه خود با دنیا و خدای خود را تنظیم می کنند .
بعضی ها به این علم میرسند که برای رسیدن به آنچه میخواهند باید تلاش کنند . از این گروه ، آنانی که دعا می کنند در اصل سعی می کنند خود را از نظر روحی آماده ادامه آن تلاش کنند . چنانچه انسان آماده تلاش باشد ، چگونه تلاش کردن مطرح میشود .
تلاش انسان خوب تلاش عالمانه است ؛ یعنی برای هر ضرورتی که حس می کند باید وقت بگذارد و روی آن کار کند ؛ کار فکری و کار عملی . کار فکری مقدم است بر کار عملی . یعنی اول فکر می کند که آیا اصلا چنین خواستی ضرورت هست و آیا در اولویت هست ؛ بعد بهترین راه کار چیست . زمانی که به تصمیم رسید با جدیت به تلاش عملی می پردازد و سهل انگاری نمی کند .
برای اینکه تلاش عالمانه باشد باید علم پیدا کند . علم پیدا کردن یعنی یاد گرفتن . یاد گیری از طریق فکر کردن و آموزش انجام میشود . یعنی هم خودش در مورد هر چیز فکر می کند و هم از نتیجه فکر دیگران و تجارب گذشته استفاده می کند . یک انسان هر چه هم که علم پیدا کند هنوز همه چیز را در مورد یک ضرورت نمیداند . پس برای اینکه اشتباه نکند و یا کمتر اشتباه کند بهترین کار مشورت است با دیگران . مشورت با هر آدم معمولی خوب است ولی طرف مشورت هرچه عالمتر و مجربتر باشد بهتر است . تصمیم بعد از مشورت را با جدیت عمل می کند مگر اینکه در حین عمل به اشتباهی پی ببرد که باید تصحیح کند و تلاش بر روی تصمیم تصحیح شده را ادامه دهد .
گاهی پیش می آید که انسان بخواهد در کاری در مورد ضرورتی ریسک یعنی خطر کند . ولی روی امور اصلی خطر کردن جایز نیست . ریسک کردن میتواند روی امور فرعی باشد . یعنی یک کارهایی باید بدون ریسک انجام گیرد تا حداقل زندگی تامین شود . بعد اگر لازم شد، ریسک باید روی چیزهایی باشد خارج از آن حد اقلهای زندگی . مثلا اگر سرمایه ای داریم که میتوانیم با آن حداقلهای زندگی را تامین کنیم روی آن نباید ریسک کرد . ولی اگر اضافه بر آن حداقل را بدست آوردیم ریسک کردن میتواند مطرح شود .
پس بهترین دعای اول سال اینست که تصمیم بگیریم برای خوب زندگی کردن به تلاش عالمانه همانطور که شرح داده شد عمل کنیم .
